Vrijdag 30 september. Het zou gek zijn als altijd alles vanzelf goed verliep. Soms kom je jezelf en elkaar even heftig tegen, en vandaag is dat om 9 uur, als we op het punt van vertrek staan naar de druivenkas. Wie gaan er mee? We hebben een lijstje van kinderen die zich eerder al hebben opgegeven. Tinko staat daarop en zegt: “Ik heb me wel opgegeven, maar ik wil toch niet mee.” “Oké, dat is goed….”, zeg ik in eerste instantie. Andere kinderen die zich niet hebben opgegeven willen nu toch wel mee. We zouden zo kunnen ruilen: de kinderen die eerst wel meewilden en nu niet meer, tegen de kinderen die eerst niet mee wilden en nu toch wel. Het lijkt een simpele en voor de hand liggende oplossing, maar zo gemakkelijk ligt het niet. We praten erover met zijn drieën: wat doen we? Verantwoordelijkheid dragen voor je eigen keuzes staat hoog in ons vaandel. Dat betekent dat als je eenmaal ergens voor hebt gekozen, je daar ook aan vast zit. Hoe verleidelijk het ook is om voor de gemakkelijkste weg te kiezen – diegenen meenemen die vandaag mee willen- we doen het niet. Geen geruil, we gaan met de kinderen die op de lijst staan. Tegen Tinko zeg ik: “Sorry, ik heb me vergist.  We hebben het er even over gehad. Je hebt je opgegeven en dat betekent dat je nu meegaat.” Tinko staat op en loopt mee, proeft een muscaatdruif in de kas, en heeft ervaren hoe het is als je een keus maakt en je je daaraan moet houden.

Wij hebben geleerd dat het goed is om te ervaren dat keuzes maken consequenties heeft. Zo leer je de wereld steeds beter kennen.